MANEVİ MENKIBELER – 23

Yokluğa bürün…

Bir gün Mevlana, Sultan Veled’le Meram yolunda gidiyor. Karşıdan bir keşiş geliyor. Keşiş içinden, “Şimdi Mevlana’ya niyaz edeceğim ama, bele kadar eğileceğim ki, Mevlana kalsın benlikte” diye geçiriyor.

Mevlana, keşişin gönlünü okuyor. Trak… karşılaşıyorlar. Mevlana hemen yere kapanıp başını secdeye vuruyor. Keşiş bağırıyor, “Yandııım!”

Sultan Veled hayret içinde babasına bakıyor, ne yapıyor babası… Soruyor babasına, “Baba ne oluyor, bir papaza neden secde ettin? Neden papaz yandım diye bağırdı?”

Mevlana, “Ah Veled” diyor, “o istedi benden altın kemeri alsın, beni benlikte bıraksın, ama kendi kaldı benlikte, o yüzden bağırıyor…”

İşte, her an imtihandayız. Hakk’ın güzellikleri sende varlığını zuhura getirdiği zaman sen daha da yokluğa bürün ki, o güzellikler senden alınmasın…

MANEVİ MENKIBELER – 22

Destur ya Şems…

Bir gün Meram’da papazlar kardinala soruyorlar, “Allah hangimizdendir? Mevlana’dan mıdır? Yoksa bizden midir? Bilelim, hangimiz Allah’a daha yakınız?”

Kardinal diyor, “Allah bizimlendir.” 

Papazlar da diyorlar, “Evet bizimledir. O halde bir imtihan olalım.”

“Tamam” diyor kardinal, “nasıl?”

Papazlar diyorlar, “Siz kardinalsiniz, büyüğümüzsünüz, ona göre düşünün.”

Kardinal, “Toplayalım çalı çırpı” diyor, “Mevlana’ya da diyelim hırkaları çıkaralım, bir ateş yakalım, hırkaları ateşe koyalım, kimlerin hırkaları yanmazsa, anlarız ki onlar Allah’a daha yakındır. Kimlerin de hırkaları yanarsa, onlar demek ki Allah’a yakın değil.”

“Tamam” diyorlar.

Kardinal geliyor Mevlana’ya, selam veriyor, diyor, “Ya Hüdavendigar Mevlana, talebelerim bir imtihan olmamızı istiyor.”

Mevlana soruyor, “Nasıl bir imtihan?”

“Hangimiz Allah’a daha yakınız?”

“Nedir şartınız? Ben hazırım” diyor Mevlana.

“Düşündük taşındık, çalı çırpı toplayalım. Hırkalarımızı çıkarıp koyalım odunların üstüne, odunları ateşe verelim. Kimlerin hırkaları yanmazsa, anlayalım onlar Allah’a yakın. Kimin hırkaları yanarsa, onlar Allah’a yakın değil.”

Mevlana, “Tamam” diyor, “toplayın.”

Odunları topluyorlar. Mevlana ayakta, evlatları ayakta. Kardinal, papazlar ayakta. Mevlana dönüp diyor, “Kardinal efendi, en başta ben koyacağım hırkamı ki, sonra demeyesiniz, bizim hırkalar ateşe yakındı yandı, senin hırkan üstteydi yanmadı. Evlatlarıma da ben kefilim, onlara hırkalarını çıkarttırmayacağım, ben çıkarıyorum hırkamı. Sen de kefil misin talebelerine? Çıkar koy hırkanı benim hırkamın üstüne, ateşi alevlendirelim.”

Kardinal kalıyor, “Yok” diyor, “ben kefil olamam.”

“E siz bilirsiniz, o zaman hepiniz çıkarın.”

Hepsi çıkarmışlar hırkaları, koymuşlar Mevlana’nın hırkasının üstüne, yakmışlar ateşi. Hepsi ayakta duruyorlar, bekliyorlar şimdi ateş dinsin.

Ateş kül haline geliyor, hepsi seyrediyorlar. Mevlana, “Buyrun” diyor, “siz teklif ettiniz imtihanı, ilk siz arayın hırkalarınızı küllerin içinde.”

“Yok” diyorlar, “ilk sen koydun hırkayı, sen ara.”

“Peki…” diyor Mevlana, “Destur ya Şems!” Elini koyuyor küle, tutuyor hırkayı kaldırıyor, silkeliyor. Dönüp soruyor, “Bu hırka hanginizindir?”

Papazlar hepsi, çıt… “Bizim değil.”

“Öyleyse benim” diyor, öpüyor giyiyor hırkasını Mevlana. “Hadi siz şimdi arayın hırkalarınızı.”

Bakıyorlar ki, hepsinin hırkaları kül olmuş, gitmiş…

MANEVİ MENKIBELER – 21

Allah’ın birliğine şehadet…

Bir gün Mevlana hocalarla bir salona giriyor. Bütün hocalar en büyük şamdanları alıyorlar, koyuyorlar önlerine. Mevlana da gidiyor en küçük şamdanı alıyor. Hocaların hepsi, “Allah Allaah” diyorlar, “Mevlana’ya bak gitti en küçük şamdanı aldı.” 

Mevlana yakıyor şamdanını, uyandırıyor. Onların hepsinin gönüllerini okuyor. 

“Efendiler” diyor, “ben en küçük şamdanı aldım, hepinizde bir düşünce oldu, benimle alay ettiniz. Ama, sizin şamdanlarınızın ışığı benim bu küçük şamdanıma bağlıdır. Ben bu şamdanı dindirirsem, sizin şamdanlarınız da söner.”

“Öyle şey olamaz” diyor hocalar.

“Olamaz mı? Şimdi seyredin” diyor ve bir “Hu” çekiyor, bütün şamdanlar sönüyor.

Trak kalıyor hocalar.

Yine Mevlana eğiliyor, bir “Hü” çekiyor, Allah’ın birliğine şehadet ediyor ve bütün şamdanlar tekrar yanıyor.

Bunlar hep yaşanmıştır…

Hep yokluğa, hiçliğe bürünmek lazım, çünkü nerden tutulursun imtihana belli değil… İşte Cenab-ı Mevlana bütün bunların sarrafıydı ve arifti.

MANEVİ MENKIBELER – 20

Gönül yolu…

Bir gün Mevlana, Şems-i Tebriz, Hüsameddin Çelebi ve Sultan Veled, hepsinin selam olsun üzerlerine, bir zenginin evine davet ediliyorlar. E şimdi davete icaptır gidilsin. Yola koyuluyorlar gidiyorlar. 

Bir fakir de, ancak günlük kazancını elde ediyor, fazla bir kazancı yok. Onları kapısının önünden geçerken görür görmez hemen duygulanıyor ve o duyguyla içeri giriyor. Hanımı onun bu halini görünce diyor ki, “Efendi, yüzündeki bu duygusal ifade nedir? Neye duygulandın? Ne geçti gönlünden, aklından?”

“Ah hanım” diyor, “şimdi kapımızın önünden Cenab-ı Mevlana, Şems-i Tebriz, Sultan Veled, Hüsameddin Çelebi geçtiler, filan ağanın evine davete gittiler. Gönlümden geçirdim, benim de biraz dünyalığım olsaydı, onları çağırırdım. Onlar konuşurdu, biz de onların muhabbetlerini dinleyip inciler toplardık.”

Hanımı da çok temiz kalpli olduğu için, “Efendi” diyor, “bu akşam yemek yemeyelim, yarın sabah da kahvaltı yapmayalım, öğlen yemeğini de yemeyelim. Bunları toplayalım. Dönüşte Cenab-ı Mevlana’yla, Şems-i Tebriz’i görür görmez davet et yarın akşama, biz de olanları çıkarırız önlerine.”

“Tamam” diyor adam. Oruca giriyorlar karı koca…

Şimdi gelelim Şems’le Mevlana’ya ve Sultan Veled’le, Hüsameddin Çelebi’ye, selam olsun üzerlerine… Ağanın evinde ağırlanıyorlar. Fakat ağa misafire söz bırakmıyor. Şu kadar hizmetkarlarım var, şu kadar hayvanlarım var, şu kadar tarlalarım var, başlıyor sayıklamaya.

Çorbalar geliyor, buyur ediyor, fakat Mevlana kaşığını götürüyor ama almıyor çorbayı. Çünkü geçmez boğazından öylesinin çorbası. Hepsi aynısını yapıyorlar. Ağanın adamları yiyor. Arkasından baklava geliyor, onu da ağanın adamları yiyorlar. 

Yemeğin sonunda dönüp Mevlana’ya diyorlar, “Ya Mevlana, bir dua yapar mısın?”

Cenab-ı Mevlana diyor ki, “Çorba tasından, baklava tepsisine kadar bütün kapları getirin.”

Getiriyorlar. Kısa bir dua yapıyor, “Allah’ım” diyor, “bu zata ne kadar mal mülk verdiysen, bir misli daha da fazla ver, ama muhabbetini verme.” Çıkarıyor hırkasından elmasını, çorba tasına, yemek sahanlarına, hepsine dokunduruyor. Bütün kaplar altın haline geliyor.

“Bize müsaade” diyor Mevlana, çünkü artık sıkılmışlar, paradan puldan, maldan mülkten muhabbet etmekten, kalkmışlar.

Yolda giderken, bekliyor onları şimdi, insanlığa saygı duyan fakir, çıkıyor önlerine, selam veriyor. Şems-i Tebriz, Mevlana, hepsi selamını alıyorlar. Fakir davet ediyor onları. Mevlana, “Kısmet” diyor, “yarına varsak sende misafiriz.”

Kalkıyorlar yarın akşam aynı saatte fakirin evine misafir oluyorlar. Hanımı da beyi de ayakta karşılıyorlar, hal hatır soruşuyorlar. Sonra ağızlarını mühürlüyorlar, hiiç konuşmuyorlar. Mevlana Şems’e bakıyor, Sultan Veled Hüsameddin’e bakıyor. Sofra kuruluyor. Mevlana ev sahiplerini de buyur ediyor sofraya. Adam, “Biz” diyor, “lokma etmiştik, tokuz, buyrun siz yiyin.”

Allah ne verdiyse lokma ediyorlar, sofrayı kaldırıyorlar. Bir giriyorlar muhabbete Şems-i Tebriz’le Cenab-ı Mevlana, başlıyorlar incileri dökmeye. Ev sahibiyle hanımı hem dinliyorlar hem gözyaşları döküyorlar. Artık sabah ezanları okunuyor, muhabbet o zamana kadar uzuyor.

Şems-i Tebriz dönüp Mevlana’ya, “Ya Hüdavendigar” diyor, “bir dua da burda yap.”

Kaldırıyor ellerini Mevlana, “Allah’ım” diyor, “bu zata ne fazla ver ne eksik, bunu bu karar bırak.” “Amin” diyorlar, sonra müsaade isteyip kalkıyorlar. 

Yolda şimdi soruyorlar Mevlana’ya, “Sen zengine öyle bir dua yaptın, bir de elmas vurdun kaplarına, kapları altına çevirdin. Bu zatın hiçbir şeyi yok, oruç tuttular bize bir sofra kurmak için. Kalkıp dedin duada, Allah’ım bu zatı bu karar bırak, ne fazla ver ne eksik. Neden böyle bir dua yaptın?”

İşte Mevlana şu cevabı veriyor, “Yaratıcıdan isteseydim malk mülk, korkardım gözü gönlü kaçmasın mala. Deseydim, bunu da al bu zattan, korkardım Allah’ı benden daha çok sevecek… Bu yüzden duayı bu şekil yaptım.”

Bizim bulunduğumuz yol teferruat yolu değildir, gönül yoludur. Hazreti Muhammed Efendimiz, selam olsun üzerine, bizden ne can ister ne mal ister. Onun bizden istediği tek bir şey vardır, o da gönüldür…

MANEVİ MENKIBELER – 19

Her kuş kendi cinsiyle uçar…

Mevlana buyurur der ki, “Her kuş kendi cinsiyle uçar.” Kumruyla karga beraber uçmaz. Güvercinle kumru beraber uçmaz. Serçe bıldırcınla beraber uçmaz. Hepsi kendi cinsiyle uçar. Bazı kuşları da görürsün farklı cinstirler ama birarada dururlar. Onlar da sakat kuşlardır. Kiminin kanadı kırık, kiminin gözü kör, sakat oldukları için birarada duruyorlar.

Mevlana, kendi evlatlarını Anka’ya benzetir. Ama yok o kuş şimdi… Anka, hemen hemen onbin metre yükseklere yücelir. Yumurtasını da havada yapar. Yere ikiyüz metre kadar yaklaşınca yavrusu yumurtadan çıkar, sonra o da annesinin peşinde uçmaya başlar.

Bir yerde de yine der Mevlana, “Benim evlatlarım palaz yavrusuna benzerler.” Yani, dalga isterse yüz metre yüksek olsun, yine benim evladım çıkar o dalganın üstüne, dalga alamaz onu altına, diyor.

Bizi her zaman güzel yerlere çıkarıyor Mevlana… Ona göre artık düşünelim…

MANEVİ MENKIBELER – 18

Öğretmen vardır, yakar kandili…

Evlatlarımdan biri çıkarsa, güzel şiirler söylerse, güzel kasideler söylerse, ben ne yaparım onunla?.. İftihar ederim.

Bizler, başta Cenab-ı Mevlana, hepinizi ön safa almak isteriz, katiyyen arkalarda durmanızı istemeyiz.

Bakın, Konya’ya gittiğiniz zaman, Mevlana’nın önünde birçok kabir görürsünüz, Mevlana arkadadır. Neden arkadadır?..

Mevlana diyor ki, “Beni öğrenmek istersen Hüsameddin’e sor.” O diyor öbürüne sor; o da diyor öbürüne sor, hep öne gönderiyorlar. En sonunda da diyorlar, dirisini görmek istiyorsan, git kim bizi temsil ediyorsa onu bul, ona sor.

Bir baba, bir anne, istemez mi evladını güzel bir mevkide görsün? İster… Neden? O, güzel bir mevkide oldu mu iftihar eder onunla.

Misal olarak, ilkokul öğretmenleri vardır, halleri çok güzel. Onların yetiştirdikleri evlatları yarın bakmışsın profesör olmuş, tarihçi olmuş, matematikçi olmuş… Bu öğrenci yarın bir gün öğretmeniyle karşılaştığında ne yapar? Onun elini öper. Öğretmeni de okşar onun başını sorar, “Kimsin sen evladım?” Öğrencisi tanıtır kendini, mevkiini de söyler. İşte ilkokul öğretmeni duygulanır gözyaşı döker, onunla iftihar eder. 

Öğretmenler vardır, yakar kandili, ondan sonra sen parlarsın, çalışırsın, güzel mevkiilere erersin. Hem öğretmenini yad edersin, onu her zaman şükranla anarsın, hem de bir çok kişiye de ışık yayarsın.

MANEVİ MENKIBELER – 17

Sanmayasın senden güzel yok…

Hüsameddin Çelebi, kendisinin güzel olduğunu bildiği için, Cenab-ı Mevlana şimdi onu deli etmek istiyor. 

Cenab-ı Mevlana’da Ali’lik de var, kerametlere de sahip.

Hizmet esnasında biraz uzaklaşıyor Hüsameddin Çelebi, Mevlana kendi aklını, 17-18 yaşlarında bir çocuk suretine koyuyor. Hizmet ediyor Mevlana’ya…

Şimdi Hüsameddin Çelebi geliyor, görüyor çocuğu. Çok yakışıklı çok güzel bir çocuk Mevlana’ya hizmet ediyor. Ona bakıyor, üzülüyor. Kim bu çocuk diyor, nerden geldi? Yanına geliyor, yüzüne bakıyor. O hiiiç… devam ediyor hizmete, güzelliğiyle deli ediyor Hüsameddin’i.

En sonunda dayanamıyor, gidiyor Mevlana’ya, “Efendi Hazretleri” diyor, “kim bu delikanlı? Bu benden çok güzel, sayısız defa güzel. Nerden geldi bu? Bunun ismi ne?”

Hemen Mevlana dönüyor Hüsameddin’e, “Gam yeme” diyor, “ruhumun mertebesi, o benim Cebrail’im. Aklımı insan suretine koydum, ki biraz senin putun kırılsın, sanmayasın ki senden güzel yok.”

Bu oyunu da yapmıştır Mevlana, Hüsameddin Çelebi’ye…

Sonra sırlanıyor Cebrail, yine kalıyor Hüsameddin, hizmetlerine devam ediyor.

MANEVİ MENKIBELER – 16

Aşka bakın…

Şimdi size Mevlana ile Hüsameddin Çelebi’nin arasındaki aşkı dile getireyim…

Hüsameddin Çelebi evlenmiş, aradan seneler geçmiş. Bir gün hanımı hastalanmış. Dönüp Mevlana’ya demiş, “Efendi Hazretleri, izin verir misin, ayinden sonra gideyim biraz eşimin yanına, bir iki gün kalayım? Evde ona bakacak biri yok.”

“Tamam” demiş Mevlana, “sana dört gün izin veriyorum, haydi git, kızımız iyi olsun kalksın ayağa.”

Gelmiş Hüsameddin eve, hizmet ediyor eşine. İkinci akşam özlemiş Mevlana Hüsameddin’i. Kar da yağıyor. Hemen Sultan Veled’e ve dervişlere, “Bana müsaade ben gidiyorum” demiş, “Hüsameddin’i ziyarete.”

Çıkmış tekkeden yatsıdan sonra, gelmiş Hüsameddin Çelebi’nin evinin kapısına, bakıyor Hüsameddin Çelebi’nin odasında lambası dinmiş. Demek ki uyumuşlar, lamba kısık yanıyor, diye düşünmüş Mevlana. Rahatsız etmeyim, demiş. 

Şimdi aşka bakın…

Evinin kapısından biraz uzakta, Mevlana bağlamış ellerini, Hüsameddin’le rabıta kurmuş duruyor. Sabah ezanları okunmaya başlıyor. Hanımı sabah kalkmış, Hüsameddin’i uğurlarken, “Aaa” demiş, “Efendi Hazretleri, çocuklar ne zaman kardan adam yaptılar? Kar yatsıdan sonra yağmaya başladı.”

“Dur” demiş Hüsameddin Çelebi, “gideyim bakayım.”

Ne zaman gitmiş, bakmış ki o kardan adam değil, Mevlana… Hüsameddin Çelebi hayretler içinde kalmış.

“Efendi Hazretleri” demiş, “bu hal ne?”

İşte Mevlana, “Ey ruhumun mertebesi, geceden bu ana kadar hep buradayım, seni bekledim…”

Şimdi ne der tasavvuf ehli… Bir mürşid, müridine böyle aşık olursa, müridin ne yapması lazım mürşidi için?..

MANEVİ MENKIBELER – 15

18 beyit oldu 48.000 beyit…

Hüsameddin Çelebi, Mevlana’ya çok aşık. Mevlana da Hüsameddin’e hep, “Ruhumun mertebesi, gözümün nuru” diye hitab ediyor. 

Bir gün Hüsameddin Çelebi’yle Mevlana muhabbet ederlerken, Hüsameddin Çelebi bakmış, Mevlana’nın destarında bir muska görünüyor. Hüsameddin’i merak sarıyor, nedir o acaba? Tam Mevlana eğilmiş konuşurken, samimiyet tabi artmış aralarında, tak atlıyor, o muskayı alıyor destarından. “Efendi Hazretleri” diyor, “açabilir miyim?”

“Aç” diyor, “ruhumun mertebesi.”

18 beyit yazmış Mevlana… “Eh şimdi” diyor, “Hüsameddin, iş aldın başına. Bu 18 beyiti şimdi genişleteceğiz.”

Kalktılar yazmaya başladılar, Mesnevi’yi, Divan-ı Kebir’i… Mevlana söyledi, Hüsameddin yazdı. Mevlana banyoda olsa, o oturuyor banyo kapısında, belki Mevlana’ya ilham gelecek… Geliyor ilham, Mevlana cezbeye tutuluyor, hemen sesleniyor içerden, Hüsameddin dışarda yazıyor.

İşte o 18 beyit, oldu 48.000 beyit…

MANEVİ MENKIBELER – 14

En kıymetli hediye…

Mevlana ile Şems hep biraraya geliyorlar, halvet yapıyorlar. Hüsameddin Çelebi merak ediyor, ne konuşuyorlar orda bu ikisi… Bir gün Mevlana’ya diyor, “Efendi Hazretleri, ben de görebilir miyim Şems’i?” Mevlana, “Bir sorayım” diyor.

Şimdi Hüsameddin Çelebi de o sırada nişanlanacak, hazırlık yapıyor babası, kıza vermek için güzel bir hediye almışlar.

Cenab-ı Pir giriyor Şems’in huzuruna, diyor, “Benim evlatlarımdan biri seni merak ediyor, görmek istiyor, buyur var mı?”

Şems de dönüp diyor, “Ne hediye getirecek bana? Bir hediye getirirse gelsin, hediyesiz almam onu buraya.”

Mevlana dönüp Hüsameddin’e, “Hüsameddin, evladım, Efendim senden bir hediye istiyor” diyor.

“Tamam” diyor Hüsameddin, “bana biraz müsade verin.”

Çıkıyor dergahtan, koşuyor eve. En kıymetli hediyeyi, nişanlısına vereceği hediye kolyeyi koyuyor kutuya, alıyor yanına tekrar geliyor dergaha.

Mevlana’ya, “Geldim” diyor, “söyleyin Efendim beni alacak mı huzuruna?”

Mevlana gidiyor soruyor. Şems, “Buyursun girsin” diyor.

Hüsameddin giriyor içeri, Şems’in elini öpüyor, öptükten sonra kutuyu koyuyor önüne.

Şems, “Ne getirdin güzel evladım” diyor.

“Ben yakında nişanlanacağım. Nişanlıma vermek için ona en kıymetli hediyeyi almıştım. Ama onu senden daha kıymetli göremedim, sana getirdim” diyor Hüsameddin.

Açıyor Şems-i Tebriz kutuyu, bakıyor ki hakikaten çok kıymetli bir kolye getirmiş Hüsameddin.

“Güzel oğlum” diyor, “Bana şu bahçedeki ağaçtan bir yaprak getirir misin?”

“Eyvallah” diyor, “Efendi Hazretleri getiririm.”

Koşarak gidiyor bahçeye, alıyor ağaçtan bir yaprak, getiriyor. Alıyor Şems-i Tebriz yaprağı ve, “Bu da benden, kızıma düğün hediyesi” diyor, veriyor kolyeyi Hüsameddin’e geri.

Hüsameddin Çelebi’nin o saflığı, temizliği çok hoşuna gidiyor Şems-i Tebrizi’nin ve ona birçok iltifatlarda bulunuyor…