İletiler

Yayım tarihi

AŞK VE İMAN – 7

Hazreti Mevlâna, aşkın hayranlık olduğunu Dîvân-ı Kebîr’deki şu sözlerle dile getirir:

“Aşk daha başlangıçta bile baştan başa şaşkınlıktır, hayran olmaktır. Akıl, aşka karşı şaşırır kalır, can ise abdallaşır.”

Hazreti Mevlâna, yine Dîvân-ı Kebîr’de akılla aşka varılamayacağını şu sözleriyle anlatır:

“Akıl bir ateş gördü: İşte bu aşktır, dedi. Hayır! Aşkı akıl göremez, aşkı ancak aşkın uyanık gözü görür.

Aşk, ağızsız, dilsiz, sessiz sedâsız feryâd ederek dedi ki: Ey gönül! Sen yükseklerde uç da, aşkın yüceliğini gör!”

Dîvân-ı Kebîr’de bizlere, “Eğer sen, ben aşığım dersen, bil ki senin için birçok imtihan vardır” diye buyuran Hazreti Mevlâna, “Aşk, birliktir. Burada iki yok, ya sen varsın, ya aşk, ya da aşk devleti var” der.

Mesnevî’de bu birliği başka bir şekilde şöyle açıklar Mevlâna:

“Sevgili emredince kötü kalmaz. Küfür onun için olursa iman kesilir. Onun emri ile olan kötülük, bütük âlemin iyiliklerinden üstündür.”

Yine Mesnevî’de bizlere sarhoşluktan dahî geçmemizi buyurur ve der ki:

“Diri ve daima işte güçte olan Allah’lık âlemine gir. Gir de, görmüyorum, görüyorum olsun… Şu bilmemler, biliyorum hâline gelsin. Sarhoşluktan geç, sarhoşluk verir ol. Niceye dek bu sarhoşlukla nazlanıp duracaksın?”

Rubâi:

“Sen nazlanırsın, sevgilin de nazlanır. Böylece iki taraf da nazlanırsa ayrılık meydana çıkar. 

Fakat sen, sevgiliye naz etmez de, niyâz edersen; yâni yalvarır, yakarırsan, bu yalvarıp yakarmadan, yüzlerce buluşma, yüzlerce kucaklaşma elde edersin.”

Yayım tarihi

AŞK VE İMAN – 6

Hazreti Mevlâna, Dîvân-ı Kebîr’de, “Sen, şu içinde yaşadığın gamlarla, belâlarla dolu âlemi bırak da, kendin bir âlem ol!” diye buyurur.

Âriflerin Menkîbeleri’nde ise şöyle der:

“Ömründen nasîbin; kendini, sevgiliden mutlu bulduğun ândan ibarettir. Öldükten sonra senin elini tutan aşk ilmidir. Sen, Tanrı için aşk ilmini öğren.”

Aşk bir ilgisi, bir meyli olmayan kişilere Hazreti Mevlâna der ki: 

“Kimin aşka meyli yoksa o, kanatsız kuş gibidir, vah ona!”

Hazreti Mevlâna, aşkı bu cihetten veya o cihetten diye ayırmaz. Zaten birlik dükkanı olarak sunduğu Mesnevî’sinde böyle bir ayrım ve ikilik yer almaz. Mesnevî dükkanında her şey birdir.

Ve şöyle buyurur:

“Aşıklık, ister o cihetten olsun, ister bu cihetten… Âkibet bizim için o tarafa kılavuzdur.”

Hazreti Mevlâna, yine Mesnevî’sinde aşkın kelimelerle anlatılmasının zorluğunu, dille bu bahsin anlatılmasının pek âciz kalacağını şu sözlerle ifade eder:

“Aşkı açıklamak ve anlatmak için ne söylersem söyleyeyim… asıl aşka gelince o sözlerden mahcûb olurum. Dilin açıklaması gerçi pek aydınlatıcıdır, fakat dile düşmeyen aşk daha aydındır.”

Rubâi:

“Bu gönül, kendinde, kendi gönlünün içinde bir bahar mevsimi gördü. Seher vakti herkes uykuda iken o, kendi gönlüne indi ve orada, görülmemis bir çayırlık, işitilmemiş bir gül bahçesi seyretti! 

O çayırlıkta, dünya hayatından bıkmış usanmış aşığın ruhuna huzur veren, rahat ettiren bir de köşk bulunuyordu; orada, dudaksız öpüşme ve kolsuz kucaklaşma vardı!”

Yayım tarihi

AŞK VE İMAN – 5

Dîvân-ı Kebîr’de, “Senin önün sonun, ezelî aşk olacaktır” diyerek gönül gözüne ışıklar saçan Hazreti Mevlâna, yine Dîvân-ı Kebîr’de aşıkların nasıl bir yaşam içinde olduklarını dile getirir ve akıllılarla aşıklar arasındaki hâlleri şöyle açıklar:

“Akıllı, her zaman kendini göstermek arzusundadır. Aşık, her zaman kendinden geçmek, divâne olmak sevdasındadır.

Akıllılar, batmaktan kaçar, sakınırlar. Aşıkların işi gücü, denize batmaktır.

Akıllılara rahat, rahata ermekten gelir. Aşıklar, rahata ermek düşüncesinden utanırlar.

Aşık, nerde olsa herkesten uzak ve yârin halkası içindedir. Halk içinde ve halktan ayrı kalması tıpkı zeytinyağı ve suyun birarada kalması gibidir.”

“Hakk’a karşı toprak olana, melek secde eder” diye buyuran Hazreti Mevlâna, Dîvân-ı Kebîr’inde der ki:

“Ey Şems-i Tebriz’i! Senin aşkına karşı kendini alçaltan kimse, aşkın gibi yüceldi…”

Maarif’te de, aşkın öğrenilecek bir ders olmadığını şu sözleriyle anlatır:

“Aşk öğrenilmez, kendiliğinden doğar… Gönül, kendi mânevî lezzetini bulunca, artık hiçbir şeye bakmak lüzumunu hissetmez.”

Ve âriflerin Menkîbeleri’nde de şöyle seslenir:

“Ben aşıkların nazârında bakılan cisim değilim. Belki ben sözümüz ve ismimizi işitince müridin hissettiği o zevk ve hoşluğum. Allah! Allah! O ânı bulduğun ve o zevki canında duyduğun zaman bunu bir ganîmet bil ve şükürler et. Çünkü ben o zevkim.”

Rubâi:

“Gönülde binlerce kilit olsa bile korkma! Sen aşk dükkanını araştır, bul! Orada gönüller anahtarı vardır!”

Yayım tarihi

AŞK VE İMAN – 4

Hazreti Mevlâna, Maarif’de buyurur ki:

“Göz onu görünce Tanrı olur. Zîrâ, Tanrı Tanrı’yı görmüştür. O, kendi nurundan onlara bir nur bağışlamazsa, gözler O’nu göremezler. Ancak bağışladığı bu nurla O’nu görebilirler. Bu durumda Tanrı’yı gören, kendi kendini görmüş olur.”

Hazreti Mevlâna, Fihî Mâ-Fîh’de, Hakk’ı talep eden kişinin aşık olması gerektiğini buyurur ve şöyle söyler:

“Hakk’ı talep etmekte aşk ve üzerine titreme lâzımdır. Her kim titremezse, ona, titreyenlere hizmet etmesi vâcib olur.”

Yine Fihî Mâ-Fîh’de buyurur, der ki: 

“Aşk odur ki, aşık gıdasını ve tadını, anne, baba ve kardeş sevgisini, evlât muhabbetini ve her türlü lezzetini O’ndan alır.” 

Ve iman eden kişinin fedâkârlıktan kaçmaması gerektiği şöyle dile getirilir:

“Dostluğun şartı, kendini Dost uğruna fedâ etmek, Dost için mücâdeleye atılmaktır. İmanın eseri ve İslâm’ın şartı da budur. Mümin, mâdemki kendisini Hakk’a fedâ ediyor, o hâlde belâya uğradığı, tehlikeyle karşılaştığı zaman elini ve ayağını fedâ etmekten çekinmemeli.

Zehir, Sevgilinin elinden içilebilir. O’nun acı sözü de şeker gibi yenilebilir. Sevgili, çok tatlı, pek çok tatlıdır.”

Rubâi:

“Ben olunca, senden senlik gider; yakînen sen senden fânî olursun. Bunun sebebi şudur: Ben kimse ile büyük bir çadıra sığmam. 

Benim sarhoşum olana her cihanda, cihan cihan kerem vardır. Lâkin; çalış, sabret, saflaşınca bu nimete erersin.”

Yayım tarihi

AŞK VE İMAN – 3

İnsanın benliğinden boşalıp Dostla dolmasının yolu aşktır.

Maarif’de bu hâl şöyle anlatılır:

“Aşk geldi ve damarlarımın, derimin içindeki kanım gibi oldu. Beni benliğimden boşaltıp Dostla doldurdu. Vücudumda en ufak zerreye varıncaya kadar hepsini Dost aldı. Benden bana kalan şey, yalnızca bir isimdir. Geri kalan ne varsa hepsi O’dur.”

Aşkla benliğinden boşalıp, Dostla dolmuş olan, böyle bir mertebeye ermiş bir kimse, iyi ve kötünün de üzerindedir. Ortaksız bir tektir. Sayılı şeylerin dışındadır. Sanki teklik bir tuzladır ve o da o tuzlaya düşmüş ve yok olmuştur da, onda ikilikten eser kalmamıştır.

Maarif’de, Leyla ile Mecnun hikâyesinde bu birlik şöyle dile getirilir:

“Ey benim Rabbim! Senin arayıcın benim veya beni arayan bizzât sensin. Eğer talep hakîki olursa, talep eden kişi ile talep edilen birdir.

Mecnun’a ‘Baş ağrından kurtulmak için kan aldır’ dediler. O da mest bir hâlde olduğundan buna razı oldu. Damarlarından kan alınacağı sırada: Hey! Ne yapıyorsun? Leyla’nın kanını niçin akıtıyorsun? Ben, her ne kadar ismim Mecnun ise de Leyla’nın aşk tuzlasında Leyla oldum ve bende Leyla’dan başka bir şey kalmamıştır, diye bağırdı.”

Kasîde:

“Aşk, benim kadehimle şarap içer, kederlerden kurtulur.

Benim yüksek yardımımın kol ve kanadı olmadıkça, hiçbir gönül tenden yukarıya uçamaz.

Benim inâyet ipim olmadıkça, kimse kuyudan dışarıya çıkamaz.

Anladın ya; mürid için benim yanımdan başka bir emel tarafı, bir yardım kapısı yoktur.

Ölü benim kokumdan dirilir ve ölmez bir devlet bulur.”

Yayım tarihi

AŞK VE İMAN – 2

Hazreti Mevlâna nurunda yok olduğu Hazreti Şems’i, ilk defa Şam’da bir meydanda gördü. 

Âriflerin Mekîbeleri’nden nakledilir ki: “Mevlâna Hazretleri, bir gün Şam’da bir meydanda dolaşıyordu. Kalabalık arasında siyah giyinmiş, başında bir külâh bulunan değişik bir zâtla karşılaştı. Bu adam, Mevlâna’nın yanına gelince onun mübârek elini öpüp, ‘Ey dünyanın sarrafı beni anla’ dedi. Bu Şemseddin-i Tebrizî Hazretleri idi. Mevlâna onunla meşgul olmaya başlamadan o, kalabalık arasında kaybolup gitti.

Hazreti Mevlâna’nın Hazreti Şems’le sohbetleri ve hâlvetleri haddi aşınca bütün Konya halkı kıskançlıklarından ayaklandılar. Sonunda hepsi birleşerek Hazreti Şems’in aleyhine yürüdüler. Dostlar arasında büyük bir çözülme oldu. Nihâyet Hazreti Şems ortadan kayboldu. Bir ay kadar kendisini aradılar, fakat hiçbir iz bulamadılar.

Hazreti Mevlâna bundan sonra semânın temelini attı. Aşıkların aşkı ve şevki ile dünyanın her tarafı doldu. Sayısız ve her tabakadan insan Mevlâna’ya yöneldiler. Herkes şiirler okumaya başladı, vecde ve mânevî neşeye kapıldı. Gece gündüz daima semâ ve mânevî neşeyle meşgul olundu.

Hayli münkîr kişiler dedikoduya başladı ve, ‘Bu ne acayip bir şeydir, yazıklar olsun! Böyle nazlı ve bilgin bir şehzâde birdenbire delirdi. Semâ, riyâzat ve açlıktan aklını kaçırıp deli oldu. Bütün bunlar o Tebriz’li şahsın yüzünden oldu’ dediler.

Bu hâl tıpkı Hazreti Muhammed’in hakkında inanmayanların söylediği şeylere benziyordu. 

Hazreti Mustafa şöyle buyurmuştur: ‘Kulun Tanrı’ya olan imanı, ancak cahil insanların onu delilikle bağdaştırmaları ile tam olur’..”

Yayım tarihi

AŞK VE İMAN – 1

Âriflerin Menkîbeleri’nde Hazreti Mevlâna şöyle buyurur:

“Bir defa Tanrı’nın güzelliğini görürsen bir daha başkasının yüzüne bakmazsın.”

Hazreti Mevlâna, Hazreti Şems’in hakîki yüzünü gördüğü an, oraya iman edip aşık oldu. O hakîki yüz görününce, gözü ondan başka hiçbir şeyi görmedi. 48 bin kasîde ve beyitlerle, bütün methiyeleri Şems için söyledi. Hazreti Şems’in hakîki yüzünü gördükten sonra kendisi de ona ulaştı, o oldu ve onun nurunda yok oldu.

Yine Âriflerin Menkîbeleri’nde mürşid-i kâmilin hakîki yüzü ile ilgili şöyle bir hikâye nakledilir:

“Semâ esnasında bir mürid daima Hazreti Mevlâna’nın karşısında durur ve şaşkın bir şekilde yüzüne bakardı. Diğer arkadaşlar neşe, sevinç ve eğlence ile meşgul olurlardı.

Mevlâna bir gün bu müride, ‘Niçin karşımda durup dikkatli dikkatli yüzüme bakıyor, semâ yapmıyorsun’ diye buyurdu.

Mürid baş koydu ve, ‘Dünyada senin mübârek yüzünden başka bakılıp seyredilmeye değer bir yüz var mı? Bu kul, mübârek yüzünü seyretmekte bulduğu zevk ve memnuniyeti başka hiçbir kimsenin yüzünde bulmamıştır’ diye cevap verdi.

Mevlâna, ‘Çok iyi, mübârek olsun! Fakat bizim diğer bir gizli yüzümüz vardır ki, sen onu bu gözlerinle göremezsin. O yüze yönelmeye çalış ve o yüzü görmeye gayret göster. Bu gözüken yüz kaybolunca, o gizli yüzü görür ve derhâl tanırsın’ buyurdu.

Rubâi:

“Sevgilinin bize misafir olarak geldiği gün, ne hoş bir gündür. Gözümüz, onun güzel yüzünü görünce, bir güzellikler diyarı olur.

Gönlümüzde ayrılık derdi varsa, onun güneş gibi parlak olan yüzünden o derde dermân bulunur.”

Yayım tarihi

HAZRETİ MEVLÂNA’NIN DİLİNDEN HAZRETİ MUHAMMED – 15

Hazreti Mevlâna, Mektûbat’ında, Hazreti Muhammed’in has kulları hakkında buyurduklarını şöyle aktarır:

“Gerçekler padişahı gerçek Peygamber, şöyle buyuruyor: Âhir zamanda bunaldınız mı, dileğinizi has kullarımdan umun; hem de apaçık umun. Karanlıklarda kalanların şüpheli bekleyişleri gibi değil.

Ümmetim için her zaman bir tufan var, her zaman bir Nuh.

Her zamanın Kutbu, o zamanın halîfesidir. Nuh’un gemisi odur. Onun eteğine yapışan tufandan kurtulur.”

Yine Mektûbat’ta şöyle der Hazreti Mevlâna:

“Peygamber demiştir ki: Gerçekten de, Allah’ın, kadri yüce kulları vardır; yeryüzünde onlar, yağmura benzerler; karaya düşerlerse hayır bitirirler, denize düşerlerse inci çıkarırlar.”

Bir kasîdesinde Hazreti Mevlâna bu konu ile ilgili şöyle buyurur:

“Tanrı erleri gönül gibi göklere sefer ederler. Ey Hakk’ın velîlerini Hakk’tan ayrı sayan! Velîlere iyi zan beslesen ne olur? Bundan sonra bizden ayrılmasan, ne olur?”

Ve yine Mektûbat’ta Hazreti Muhammed ile Hazreti Ali arasındaki şu konuşmayı dile getirir:

“Peygamber, Hazreti Ali’ye, ciğerimi yeryüzünde emekliyor görsen ne yaparsın? diye sordu. Ali, bu soruya cevap veremem, ancak göz çukurumu yurt olarak ona bağışlarım; onu yüreğimin içine sokarım. Bunları yapmakla beraber, kendimi yine de suçlu ve kusurlu sayarım.”

Yayım tarihi

HAZRETİ MEVLÂNA’NIN DİLİNDEN HAZRETİ MUHAMMED – 14

Fihî Mâ-Fîh’de “Mustafa, dedesinin ölümüyle yetim kalmamıştı” diye buyuran Hazreti Mevlâna, onun bu dünyadaki yaşamını yüce âlemden gurbete geliş şeklinde ifâde eder ve şöyle der:

“Mekke’den Medine’ye göçmekle gurbete düşmemişti. Hangi dildir ki, onunla aynı dilden konuşsun?

Ona ümmî derler fakat onun yazısı da, bilgisi de, buyruğu da doğuştandır. Sonradan kazanılma değil. Bu sebeple ümmî derler ona. Ayın yüzüne rakamlar yazan, yazı bilmez mi hiç? Dünyada ne var ki o bilmesin; herkes bildiğini ondan öğreniyor.”

“Ey aşık, Cenâb-ı Ahmed’in hırkasına yapış” diyen Hazreti Mevlâna, Hakk aşıkları için de şunları söyler, mânevî kavuşma yollarını izhâr eder:

“Aklını başına al da bu gece inat et, başını yastığa koyma, yatma da saadetin, mânevî mutluluğun sana ne ihsanlarda, lütuflarda bulunacağını gör!

Halk gece olunca uykuya dalar, uyur. Aşıklar ise bütün gece Allah’a yalvarırlar, dua ederler, âdeta onunla söyleşirler.

Cenâb-ı Hakk, bir gece Davud Peygambere şöyle buyurdu: Kim bizi sevdiğini söyler, aşıklık davasına girişir, sonra tutar bütün gece uyursa, onun sözü de yalandır, davası da yalandır! 

Aşık olanın gözüne uyku girer mi?”

“Kendi hevesin için binlerce gece uyudun, sevgili için de ne olur, bir gece uyuma” diye seslenen Hazreti Mevlâna, gece hakkında şöyle buyurur:

“Duydun ya, büyükler umduklarına gece ererler.

Hazreti Muhammed de mirâca geceleyin çıkmadı mı? Burak, o büyük Peygamberi geceleyin göklerin ötesine götürmedi mi? 

Bütün mânevî güzelliklerin, ihsanların kendilerini gösterdikleri vakit gecedir.”

Yayım tarihi

HAZRETİ MEVLÂNA’NIN DİLİNDEN HAZRETİ MUHAMMED – 13

Hazreti Mevlâna, Dîvân-ı Kebîr’de Hazreti Şems’in Hazreti Muhammed’in nuru olduğunu belirtir. Onu sayısız kez över. Hazreti Muhammed’in nurunun iki cihanda da meşhur olduğunu söyler ve Hazreti Şems için şöyle buyurur:

“Şems-i Din kemâlin nurudur. Aydınlık gün Şems-i Din’dir, parlak ay Şems-i Din’dir. İnsanın tıpkısı Şems-i Din’dir. Gece ve gündüz Şems-i Din’dir. Şems-i Din gönülde oturandır.”

Hazreti Muhammed’in bu dünyaya gelişi ile dünyayı nergis çiçekleri ve amberlerle doldurduğunu buyuran Hazreti Mevlâna, O’nun gelişi ile ve dünyamıza getirdikleri ile ilgili şunları dile getirir:

“O Peygamber, en büyük padişahtır. Çok güzel görünüşlüdür. O’nun gelişi en büyük kurtuluşun ve en büyük ferâhın gelişidir.

Peygamberin gelişi en devamlı bir keremin gelişi, en parlak bir ayın doğuşudur…

O’nun gelişi, bütün hoş yaşayışı, bütün neşeleri veren bir devlettir.”

Rubâi:

“Rab, işte o sakîdir. O’nunla üzüntüsüz, neşeli yaşayış her zaman bizimdir.

Ey korkan! Çekinme… Saadet, işte o her zaman, her derdimize şifâ verendir.”