Hazreti Mevlâna, “Yokluk benim iftihârımdır” sözüyle insanlığı aydınlatan Hazreti Muhammed’le ilgili Mesnevî’de şöyle der:
“Muhammed, elde bulunan, görünüp duran yüzlerce kıyâmetti. İşte onun için o güzel haberler veren, ölmeden önce ölünüz demiştir.
Gözü Tanrı’dan başka bir şeye kaymadı da, o yüzden her derdin şefaatçisi oldu. Cebrâil’in bile görmeye tahammül edemediğini O gördü.”
Hazreti Mevlâna’nın bu dünyadan göçme vaktine “düğün gecem” adını verdiği gibi, Hazreti Muhammed’in de bu âlemden geçişine bakışı, Mesnevî’de şöyle anlatılır:
“Hangi ay içinde göçeceğini haber alınca, can ve gönülden o aya aşık olmuş, neşelenmişti. O ay geldiği vakit kim bana haber verirse, onu cennetle müjdeleyeceğim, şefaatçi olacağım, buyurmuştu. Ukâşe isimli bir zât gelip haber verdiğinde, Peygamber de, ‘Ey ulu arslan, cennet senindir’ buyurdu.
Erler görüyorsun ya, âlemden göçmeden dolayı neşeleniyorlar; şu çocuklarsa âlemde kalmalarına seviniyorlar.”
Hazreti Mevlâna, yokluğu iyice anlamamızı ister. Bir yerde şöyle seslenir:
“Yok olmak, Tanrı sıfatlarına nispetle yok olmaktır… fakat hakîkatte ona, yoklukta bir varlık vardır.
Bu çeşit yok olan, kendinden geçmiş, var olanların en iyisi, en ulusu olmuştur. Bizim lütfumuza mağlub olan irâdesiz, ihtiyârsız ve âciz kalmış değildir; o, bizim sevgimizde ihtiyâr sahibi olmuştur.
Dünyada ister yenecek bir lokma olsun, ister içilecek bir şey… onun lezzeti, lezzetten kesilmesinin feridir. İnsan, yediği, içtiği şeylerin lezzetini kaybetmedikçe yiyeceği ve içeceği şeylerden lezzet alamaz. Maddî lezzetlerden kesilmedikçe, mânevî lezzeti bulamaz.
Lezzetten geçen gerçi bütün lezzetlere aldırış etmez bir hâle gelir ama hakîkatte kendisi lezzet kesilir, lezzette hiç ayrılmaz olur!”
Rubâi:
“Aferin o yokluğa ki, bizim varlığımızı kaptı gitti. Zaten can âlemi de o yokluğun aşkı yüzünden var oldu.
Yokluk nereye gelip konarsa, varlık kaybolur gider. Bu ne biçim yokluk ki gölge varlığa varlık katar?”