“Dilinizi iyi kullanınız; o sizi saadete götürdüğü gibi, felakete de götürebilir.”
Hüdavendigar Mevlana, “Kalbi ile sözü bir olmayan kimsenin yüz dili bile olsa, o yine dilsiz sayılır” diye buyurur.
Gerçek olan odur ki, insanın sadece sözleriyle değil davranışlarıyla da topluma örnek olup başkalarının düzelmesine vesile olması ve böylece birçok kişinin gerçeği onun sözlerinde ve davranışlarında görmesidir.
İnsanın, düşüncede, niyette, sözde ve davranışta önce Allah’ın varlığına ve birliğine iman etmesi şarttır. Öyle ki, kainatta görünen ve görünmeyen her şey Allah’ın varlığından oluşmaktadır O’nun varlığının bir parçasıdır.
İşte bunun için insanın şartsız olarak, düşüncede, niyette, sözde ve davranışlarında Allah’ı sevmesi ve Allah’ın varlığı olan kainattaki her şeyi, topraktan ağaca kadar bütün bitkileri, ufacık bir kelebekten gökte uçan kuşa kadar bütün hayvanları, iyisiyle kötüsüyle, güzeliyle çirkiniyle bütün insanları sevmesi ve sevgiden söz etmesi gerekir.
Bizlere en büyük örnek en başta Hazreti Muhammed Efendimiz ve İmam Ali Efendimiz, Ehlibeyt Efendilerimiz, Pirimiz Hüdavendigar Mevlana ve bütün Evliyaullah’tır.
Hazreti Muhammed Efendimiz kadar cefa ve çile çeken bir Peygamber daha yoktur. En ağır çileleri O çekmiştir ve buna rağmen dilinden bir çirkin söz zuhura gelmemiştir, her zaman sabır göstermiş ve kendisine cefa edenlere Allah’tan hidayet dileyerek, “Allah’ım onların kalplerine hidayet ver” diye duada bulunmuştur.
İmam Ali Efrendimiz de keza öyle… O da kendisine yapılan onca haksızlığa rağmen her zaman sabır göstermiş, dilini tatlı tutmuş ve ne olursa olsun, kim olursa olsun ayrım gözetmeden muhtaç olanların yardımlarına koşmuştur.
İnsan düşünceden ibarettir, düşünmeden dil dökmeye başladı mı çok büyük kayıplara gider. Düşünerek konuşmaya başlayan kişi; dokuz sefer yutkunacak, söyledikleri başta kendine hitab edecek, hoşuna giderse sonra bunu karşı tarafa ikram edecek. İşte o zaman güzel bir dil sarfetmiş sayılır.
Kim susar da yanındakinin ayıbını saklarsa Allah da onun ayıbını saklar. Acı sözler sarf etmenin kimseye faydası olmaz. Kaldı ki faydalı ve az söylemek hikmete, manasız ve çok söz söylemek cehalete işarettir.
Hakikatte kıldan ince, kılıçtan keskin denilen; kırk sene düzlük, kırk sene yokuş, kırk sene inişli Sırat Köprüsü, bu dünyadır. Bu alemde incineceğiz, incitmeyeceğiz. Dilimizi daima tatlı tutmaya çalışacağız ki bu köprüden geçebilelim. Birisi bize karşı kötü bir söz sarf ettiğinde biz beş sözle karşılık verirsek, onun kisvesine girmiş oluruz. Hiçbir zaman Hakk’a yakın olamayız.
Her kişide bir kusur vardır. İnsanların iyi tarafına bakmalı ki rahat edelim. Kötü tarafına bakarsak, hiçbir zaman huzur bulamayız.